We willen dat kinderen en jeugd in Nieuwegein goed kunnen opgroeien tot volwassenen die zelfstandig keuzes maken over hun leven. Ze hebben een fijne jeugd en ontwikkelen zich optimaal, zowel in cognitief, sociaal-emotioneel als in fysiek opzicht. Door goed onderwijs op alle niveaus kunnen jongeren een startkwalificatie halen voor de arbeidsmarkt en daarmee bouwen aan hun zelfstandigheid. Dit leidt tot maatschappelijke, economische en sociale zelfstandigheid.
Volwassenen (en jongeren) moeten reële keuzes kunnen maken die voorkomen dat ze ziek worden of op andere wijze in de problemen komen zoals zonder werk, vrienden en kennissen of huis raken. We willen er aan bijdragen dat sociale problemen niet leiden tot behoefte aan zware (medische) zorg. En we nodigen inwoners uit zich in te zetten voor elkaar en de samenleving.

Wat willen we bereiken?

1. Onze inwoners hebben grip op hun leven.
2. Onze inwoners zetten zich in voor elkaar.
3. Onze inwoners vinden de weg naar informatie, ondersteuning en hulp voor wat betreft Wmo en Jeugdhulp.
4. Onze inwoners met een beperking doen meer mee aan

1. Vrij toegankelijke voorzieningen i.p.v. geïndiceerde dagbesteding die als optie wel blijft bestaan, of
2. Hebben een participatieplek: een werkplek waar zij leren werken, ontdekken waar zij goed in zijn en zich ontwikkelen. Het doel is doorstromen naar betaald werk.

5. Onze inwoners met een bijstandsuitkering vinden

1. Betaald werk
2. Onbetaald werk

6. Onze jeugd pakt de kansen om zelfstandig een sociale, economische en maatschappelijke positie te verwerven

Wat gaan we daarvoor doen?

Programma Eigenwijks (Positieve gezondheid en buurtkracht)

• Om de verschuiving van zorg naar het sociale domein te stimuleren, gaan we de eerstelijns zorg en (zorg)aanbieders vragen wat zij nodig hebben om die vorm te geven. We sluiten daarmee aan op U10-onderzoek en delen onze inzichten met zorgverzekeraars.
• De verwijzing op recept-methode werkt goed om mensen uit het medische model te halen en via bewegen of participatie in de samenleving te helpen hun klachten aan te pakken. We starten een pilot om nog eerder met potentiële deelnemers in contact te komen.
• We starten de ontwikkeling van een datamonitor op het gebied van positieve gezondheid om zo een beeld te krijgen van zowel ziekte als gezondheid van mensen. Een monitor die beide combineert, is er nog niet in Nederland.
• We proberen samen met Lijfstyle een preventiecoalitie te sluiten met 1 of meerdere zorgverzekeraars. Daarmee willen we samenwerken om preventieactiviteiten voor risicogroepen in te zetten en duurzaam te maken.
• We organiseren een dag van geluk in Nieuwegein.
• Om de kracht en mogelijkheden van inwoners beter tot hun recht te laten komen, ondersteunen we hun initiatieven en verbinden ze. Dat doen we vanuit een communityaanpak, die we ook benutten voor het verbeteren van gezondheid en in andere projecten waar we bij betrokken zijn. Hiermee geven we voor een deel vorm aan de nota Vertrouwen in de stad. We willen daarmee de betrokkenheid van inwoners bij elkaar en/of de wijk vergroten. Daarin werken we ook samen met wijknetwerken, ondernemers, (zorg)aanbieders, maatschappelijke organisaties en het Nieuwegein Fonds op het gebied van bewonersinitiatieven. Deze manier van ondersteuning geven we al lerend vorm.
• Bewoners en professionals gaan we ondersteunen met workshops op bijvoorbeeld het gebied van community building, inspiratie bijeenkomsten en het helpen en leren van elkaar (‘Leerlijn buurtmakers’). We doen dit in nauwe samenwerking met het Vrijwilligershuis.
• We starten een campagne over het Match Fund.  Naast andere laagdrempelige vormen van ondersteuning van bewonersinitiatieven, zoals de subsidies voor de wijkplatforms en inzet van onze eigen medewerkers, willen we de bekendheid daarvan onder bewoners vergroten.
• Samen met De Tweede Verdieping  onderzoeken we of de websites van EigenWijks, het Vrijwilligershuis en Uit in Nieuwegein via 1 ingang toegankelijk kunnen zijn. Dat vergroot de zichtbaarheid en vindbaarheid van wat er allemaal in Nieuwegein gebeurt.
• We starten een pilot in twee buurtpleinen met openstelling in de avonden en de zaterdagen. De pilot loopt twee jaar. De pilot moet laten zien of de openstelling in een behoefte voorziet. Daarna kan besluitvorming plaatsvinden over de extra openstelling van alle buurtpleinen. Ter uitvoering van de motie extra openstelling buurtpleinen is hiertoe in overleg met Movactor een voorstel uitgewerkt. Daarover wordt u in 2017 nog geïnformeerd.

Programma Brede toegang
Conform de afspraak met de gemeenteraad wordt in het najaar van 2017 de brede toegang geëvalueerd, zodat we ook op dat onderdeel in 2018 kunnen werken aan verdere verbeteringen.
Onderdeel van de verbeteringen zijn o.a. de volgende activiteiten:

• Er wordt gewerkt aan een effectieve intake in de Brede Toegang waarbij financiële problematiek altijd wordt uitgevraagd.
• In 2017 is samen met onze partners een verkenning uitgevoerd om de inhoudelijke samenwerking in de wijk vorm te geven. De uitkomsten van deze verkenning zijn zodanig positief dat we ernaar streven om in 2018 met deze  partners samen te werken in 3 wijkpunten: in Zuid, Batau en Centrum. Voor de overige 2 wijkpunten onderzoeken we waar en binnen welke tijdstermijn deze gerealiseerd kunnen worden. Het wijkpunt is een plek met verschillende functies zoals informatie, advies, doorverwijzing en signalering. Het is een plek waarin professionals en vrijwilligers met elkaar samenwerken om met elkaar passende oplossingen te realiseren voor (ondersteunings-)vragen van inwoners in de buurt.
• We starten om in samenwerking met ROC MN en Hogeschool Utrecht jongeren een plek aan bieden in de uitvoering van de ondersteuning van inwoners. Zij leren daar onder begeleiding van ROCMN en HU. Deze geven de andere professionals ook feedback op hun functioneren en begeleiden intervisie.
• We bereiden het Europese Subsidieproject CoSie voor (programma Horizon 2020). Dat moet professionals in de Brede Toegang helpen moeilijk bereikbare doelgroepen beter te bereiken door het inzetten van 'storytelling'. Die methode laat inwoners hun eigen verhaal vertellen waardoor ze hun ondersteuningsbehoefte beter kunnen duiden. Daarmee zetten we ze in hun kracht. Het project draait in 2019 en zal aansluiten op andere activiteiten om de Brede Toegang verder te ontwikkelen.

Programma Iedereen doet mee (Meedoen naar Vermogen en Zelfredzaamheid naar vermogen)

• Ook in 2018 helpen we onze inwoners met een bijstandsuitkering bij het zoeken naar (on)betaald werk. We spelen daarbij in op de aantrekkende economie.
• Samen met WIL werken we aan de doorontwikkeling van WIL naar WIL 2.0. Daarin zijn we op weg naar een meer lokale uitvoering van de ondersteuning van onze inwoners. Bijvoorbeeld in de vorming van het werkteam. Daarnaast blijven er onderdelen van WIL die beter op regionaal niveau kunnen worden uitgevoerd. Bijvoorbeeld de verstrekking van uitkeringen.
• We werken op verzoek van, en met, de bewoners aan de duurzame inbedding van de pilot KOEK in de Rijtuigenbuurt.
• Op basis van de evaluatie van het KOEK-huis wordt besloten over voortzetting van het project en het mogelijk openen van een 2 ^e KOEK-huis in een andere buurt.
• We zetten actiever in op Social return on investment. We willen meer halen uit de SROI-verplichtingen van bedrijven bij inkoop, zoals vastgelegd in ons Inkoopbeleid 2013, en kijken ook wat subsidieontvangers hierin (meer) kunnen betekenen.
• We nodigen sociale ondernemers uit d.m.v. een 'challenge' om met initiatieven te komen waarin kansen worden gecreëerd voor een brede doelgroep, zoals langdurig werklozen, arbeidsgehandicapten en mensen die beschut werk zoeken. Te denken valt aan participatieplekken, garantiebanen, WSW/nieuw beschut of dagbesteding voor mensen met een achterstand tot de arbeidsmarkt, ondersteunen van inwoners hierbij en nieuwe recreatieve/ culinaire ondernemingen. Een participatieplek is een werkplek voor inwoners met een grote afstand tot de arbeidsmarkt, waar zij leren werken, ontdekken waar zij goed in zijn en zich ontwikkelen. Het doel is dat zij doorstromen naar betaald werk. Via sociaal wijkteams en via andere relevante organisaties bieden we deze participatieplekken aan.
• Wij bereiden voor dat in het Natuurkwartier mensen met afstand tot de arbeidsmarkt werkervaring op kunnen doen.  Hierover hebben we in 2017 verkennende gesprekken gevoerd. Dit gebeurt in pilots m.b.t. duurzame voeding.
• We ontwikkelen de arbeidsmatige dagbesteding verder door. We zetten daarbij in op inclusie, (ervarings)leren, en de mogelijkheid naar betaald werk door te stromen.
• We breiden de activerende dagactiviteiten in de buurtpleinen uit. Daarmee willen we ook lichtdementerenden en hun mantelzorgers en inwoners met een GGZ-achtergrond of een niet aangeboren hersenletsel bereiken.
• We stimuleren en faciliteren sportverenigingen om activiteiten met sporten en bewegen als voorliggende voorziening te organiseren voor inwoners met een beperking. De sportactiviteiten worden aangeboden via sociaal wijkteams en kunnen onderdeel uitmaken van het doelenplan. De buurtsportcoach doet de intake met de inwoner op verwijzing van het sociaal wijkteam. Inwoners met een beperking kunnen ook buiten het sociaal wijkteam om deelnemen aan de activiteiten.
• Het ‘living lab’ participatieteam ondersteunt gedurende een jaar 10 inwoners met een beperking die vastlopen in het huidige systeem, bij het vinden van (on)betaald werk, en het organiseren van andere zaken die nodig zijn voor de inwoner om naar vermogen mee te doen.
• Naar aanleiding van de evaluatie eind 2017 van de pilots Lekstroom Werkt starten we nieuwe pilots en informeren de gemeenteraad daarover.
• De sluitende aanpak voor jongeren met een beperking die uitstromen uit het praktijkonderwijs en voortgezet speciaal onderwijs, zetten we voort. We werken daarbij samen met de scholen, het jongerenloket, sociaal wijkteam en Movactor. Doel is uitstroom naar een plek die maximaal ruimte geeft voor ontwikkeling.
• Eenzaamheid willen we beter in beeld hebben. En de opvolging van signalen gaan we verbeteren. We stellen hiervoor een plan van aanpak op. Onderdeel daarvan is in ieder geval dat alle inwoners met een HH (hulp bij het huishouden)-indicatie die een beperkt sociaal netwerk hebben en eenzaam zijn, een extra half uur HH krijgen.
• Om de participatie van kwetsbare inwoners te bevorderen, zorgen we dat er een nieuwe vorm van vrijwillig lokaal vervoer komt.

Programma Geldwijs

• We maken met WIL afspraken om in de dienstverlening naar inwoners met financiële problemen de laatste wetenschappelijke inzichten m.b.t. gedragsverandering te gebruiken.
• We starten een pilot waarin we 10 gezinnen met schulden intensief begeleiden om tot een succesvolle aanpak te komen.
• We ontwikkelen passende, effectieve ondersteuning voor de groeiende groep jongeren tussen de 18 en de 27 jaar met schulden. Daarmee moeten zij in staat zijn hun school af te maken of een baan te vinden.
• We vergroten het bereik van de regelingen voor kinderen in armoede, die we hebben ingesteld met het geld dat het Rijk beschikbaar heeft gesteld en die we in het derde kwartaal zijn gaan uitvoeren. En we vergemakkelijken waar mogelijk de aanvraagprocedures. Samen met kinderen evalueren wij de regelingen in de tweede helft van het jaar.

Programma Kansen voor Jeugd

• De basisinfrastructuur versterken we door:

• te zorgen dat er (zoveel mogelijk) per wijk kwalitatief goede en toegankelijke basisvoorzieningen zijn zoals peuteropvang, scholen en (sport- en muziek)verenigingen die goed samenwerken zodat kinderen en jongeren er gemakkelijk gebruik van kunnen maken
• te zorgen dat er in iedere wijk kwalitatieve speelplekken zijn voor kinderen en ontmoetingsplekken voor jongeren en ouders
• samen met jongeren een uitdagend vrijetijdsaanbod voor 12-18 jarigen op te stellen
• ouders/gezinnen te stimuleren om andere ouders/gezinnen tot steun te zijn (bijvoorbeeld via Buurtgezinnen.nl)

• Samen met inwoners  en organisaties stellen we een preventieaanpak op voor 2018-2021. Die moet aansluiten bij de levensloop van jeugdigen, zoveel mogelijk worden uitgevoerd in hun directe leefomgeving en ervaringsdeskundigen en 'peers' moeten daarbij een nadrukkelijke rol hebben.

Optimalisering huisvesting primair onderwijs - sportaccommodaties 2030

• In de in 2017 aan u voorgelegde ambitie is onder meer aangegeven dat we van 12 naar 10 sportaccommodaties willen gaan. De voorkeursscenario's voor deze herijking worden uitgewerkt. Daarin wordt de businesscase meegenomen van Koveni (initiatief sporthal) en de samenwerking/gebruik sporthal ’t Veerhuis. Daarnaast wordt de planontwikkeling voor de wijken Doorslag en Vreeswijk voortgezet.
• In de in 2017 aan u voorgelegde ambitie is ook aangegeven dat we van 21 naar 12 onderwijsvoorzieningen willen gaan. In de kadernota 2018 zijn de investeringen opgenomen voor de 1e fase 2017 – 2021 “onderwijshuisvesting – sportaccommodaties 2030” met daarbij een financiële doorkijk over de gehele periode 2018 – 2030. De planontwikkeling voor de wijken Doorslag en Vreeswijk wordt met alle betrokken partijen in 2018 voortgezet. Aan de orde komen daarin de inhoudelijke samenwerking, het daartoe opstellen van programma's van wensen en eisen en de herinrichting van de omgeving.

De waarden voor 2016 zijn ontleend aan de evaluatie stichting Geynwijs. Met ingang van 2017 wordt de waardering gemeten op een schaal van 1 (laag) tot 5 (hoog).

Niemand is volmaakt. Er zijn momenten dat we ondersteuning van anderen nodig hebben. Soms is dat tijdelijk, zoals begeleiding bij het opgroeien of maken van huiswerk, re-integratie om weer aan werk te komen of verzorging tijdens herstel van een ziekte. Soms is dat structureel. Sommige mensen hebben bijvoorbeeld de kracht niet meer hun huis schoon te houden, hebben begeleiding nodig bij het zelfstandig wonen of kunnen niet zelfstandig (voldoende) inkomsten verwerven. Daarbij gelden de volgende leidende principes:

• licht als het kan, zwaar als het nodig is,
• ontschot maatwerk
• één gezin, één plan, één regisseur
• de beste en goedkoopste oplossing.

Wij willen dat in die gevallen jong en oud de ondersteuning krijgt die nodig en passend is in hun situatie; volgend aan hoe mensen hun eigen leven willen leiden en de ondersteuningsbehoefte die zij hebben. Bijvoorbeeld omdat we hun familie en sociale netwerk in staat stellen om te helpen. Zodanig dat ze in staat zijn om verder zoveel mogelijk actief buiten de deur te zijn. De noodzaak van ondersteuning moeten we zo vroeg mogelijk herkennen. Zo escaleert het niet en is dat prettiger voor de mensen zelf.
Binnen het sociaal domein doen zich vanaf 2020 opnieuw wijzigingen in het stelsel voor. De voorbereidingen hierop vinden plaats in 2018 en 2019. Het gaat hierbij om de ontwikkelingen rond Verwarde personen en de ontvlechting van het Beschermd wonen. Dat betekent ook dat vanaf die jaren de onzekerheden over de uitgaven weer zullen toenemen.

Wat willen we bereiken?

1. Mantelzorgers kunnen hun taak aan.
2. Vrijwilligers worden goed met maatwerk ondersteund.
3. Als vanuit het eigen netwerk onvoldoende hulp beschikbaar is, zijn passende ondersteuning en hulpmiddelen beschikbaar.
4. Jeugd die moeite heeft om zelfstandig een sociale, economische en maatschappelijke positie te verwerven, krijgt ondersteuning.
5. Onze inwoners met een beperking of een tijdelijke problematiek kunnen met passende ondersteuning zo zelfstandig mogelijk in de stad (blijven) wonen.

1. Gemeten op een schaal van 1 (zeer ontevreden) tot 5 (zeer tevreden).
2. 16 per jaar regulier, tot 2021 minimaal 20 per jaar extra met oog op de gewenste ambulantisering van de GGZ.

Wat gaan we daarvoor doen?
Programma Brede Toegang

• zie hierboven bij Versterking Eigen Kracht

Programma Iedereen doet mee (Zelfredzaamheid naar vermogen en Meedoen naar Vermogen)

• Kortdurend verblijf (ook wel logeeropvang genoemd) wordt een voor iedereen toegankelijke, algemene voorziening en doorontwikkeld tot een vorm van respijtzorg.
• We ondersteunen financieel de verdere ontwikkeling van het Vrijwilligershuis. Dat is er voor, door en met vrijwilligers. Er komt een digitaal platform en fysieke plek(ken) waar iedereen gebruik van kan maken. Hier wordt de match tussen vraag en aanbod van vrijwillige inzet gemaakt; kennis, kunde en materialen gedeeld;  informatie en advies gegeven; deelgenomen aan cursussen en workshops; verbindingen met elkaar gelegd om samen te werken. Het Vrijwilligershuis is zelf opdrachtgever van de ondersteuning door anderen en stuurt op de resultaten.
• We werken uit welke interventies kunnen bijdragen aan ‘gedragsverandering’ (Lekstroom Werkt) van onze inwoners. We delen kennis hierover met de andere Lekstroomgemeenten.
• We maken een implementatieplan voor de verbinding van de uitvoering van de Wsw met de uitvoering van de Participatiewet en voeren dit uit. Dit is de uitwerking van het raadsbesluit in 2017 over de toekomstige uitvoering van de Wsw in 2017.
• Mensen met arbeidsbeperkingen bieden we een werkplek die aansluit bij hun talenten en capaciteiten. Waar mogelijk organiseren we beschutte werkplekken bij lokale werkgevers (ondernemers en instellingen). Waar dat niet kan organiseren we een beschut vangnet samen met de Lekstroomgemeenten. Als gemeentelijke organisatie willen we ons ontwikkelen tot een inclusieve organisatie. We zorgen dat de mensen met een arbeidsbeperking die bij ons in dienst zijn, ook voldoende begeleiding krijgen.

Programma Kansen voor Jeugd

• We organiseren dat er meer wordt gedaan met signalen over peuters en hun gezin. Daarvoor gaan we de ouders (eerder) betrekken en de samenwerking tussen de diverse betrokken organisaties versterken.
• Vanwege de invoering van de harmonisatie kinderopvang en peuterspeelzaalwerk per januari 2018 subsidiëren we de peuteropvang en de voorschoolse educatie niet meer aanbodgericht maar vraaggericht. Hierdoor komt er meer verantwoordelijkheid te liggen bij de kinderopvangorganisaties.
• We starten een pilot waarin de Voorschoolse Educatie aansluit op de interesses en talenten van (individuele) kinderen in plaats van op hun (taal)achterstand.
• We stimuleren het voorlezen thuis door vrijwilligers van Bibliotheek de Tweede Verdieping of van de Voorleesexpress in gezinnen waar kinderen onvoldoende gestimuleerd worden in de Nederlandse taal
• We starten samen met GGDrU een pilot Voorzorg 2.0 waardoor jonge (aanstaande) moeders, met een stapeling van problemen, vroegtijdig en intensief begeleid worden.
• We continueren het jongerenloket Lekstroom om jongeren met een hulpvraag op het gebied van onderwijs en werk integraal te ondersteunen vanuit WIL en RMC.  
• De Thuiszittersaanpak Lekstroom zetten we voort: we verlagen met maatwerk -passend onderwijs en/of zorg op maat- aan leerlingen het aantal leerplichtige thuiszitters en vrijstellingen van onderwijs.
• We nemen deel aan de landelijke pilot ‘Jongeren buiten beeld’ van het ministerie van VWS. Daardoor komen we in contact met jongeren en jongvolwassenen die geen onderwijs volgen én geen werk hebben (en zich niet melden bij het jongerenloket) en kunnen we zo mogelijk ondersteuning op maat bieden. Dit doen we in samenwerking met onder andere het onderwijs, Movactor, WIL, RMC, Universiteit Utrecht en ervaringsdeskundigen.
• We zetten kwalitatieve ambulante jeugdhulp in combinatie met meer kleinschalige voorzieningen met verblijf in de regio/wijk in als alternatief voor grootschalige residentiële jeugdhulpvoorzieningen. Denk bijvoorbeeld aan Prokino/ gezinshuizen/ pleeggezinnen/zorgboerderij/ Kamers met Kansen.

We hebben respect voor de keuze van mensen hoe ze hun eigen leven willen leiden. Maar we beschermen kinderen door in te grijpen als ze niet veilig kunnen opgroeien en ze niet naar school gaan. Dat doen we ook als volwassenen niet voor zichzelf kunnen zorgen en/ of anderen in gevaar brengen, of buiten de wet opereren. Ons ingrijpen moet er voor zorgen dat er voor kinderen een veilige thuissituatie ontstaat en, door naar school te gaan, ze voor te bereiden op een zelfstandige toekomst. Voor volwassenen willen we dat ze weer zelfstandig kunnen leven na bijvoorbeeld dakloosheid, fraude met uitkeringen en andere inwoners zich niet bedreigd voelen of misbruikt worden. Als onacceptabel gedrag (bijvoorbeeld overlast, schoolverzuim, schulden of fraude) voortkomt uit een achterliggend probleem, helpen we de betreffende inwoners ook dat achterliggende probleem aan te pakken.

Wat willen we bereiken?

1. Inwoners met verward gedrag worden indien nodig beschermd tegen zichzelf als ze niet voor zichzelf kunnen zorgen. En zo nodig tegen anderen.

Wat gaan we daarvoor doen?

Programma Brede Toegang
Conform de afspraak met de gemeenteraad wordt in het najaar van 2017 de brede toegang geëvalueerd, zodat we ook op dat onderdeel in 2018 kunnen werken aan verdere verbeteringen.
We zetten daarbij de persoonsgerichte aanpak (PGA) voort naast de reeds bestaande aanpak van complexe multiprobleemgezinnen (CMPG). We voeren daarin ketenregie over professionals vanuit diverse sectoren in casussen met een focus op veiligheid (overlast en criminaliteit). In 2018 evalueren we de PGA.

Programma Kansen voor Jeugd

• We maken samenwerkingafspraken over regie en consultatiefunctie (erbij halen) in geval van gezinnen met complexe multiproblematiek;
• We zorgen dat zo min mogelijk gebruik hoeft te worden gemaakt van Samen Veilig (drang en dwang) doordat andere professionals eerder hun rol pakken.

• We stimuleren betrokken organisaties om de aangescherpte meldcode te implementeren. We laten kindermishandeling niet voortbestaan vanwege privacyredenen of handelingsverlegenheid. Professionals en vrijwilligers binnen bijvoorbeeld de voorschoolse voorzieningen, het onderwijs, verenigingen en stichting Geynwijs wijzen we op het bestaan van de meldcode en ontvangen passende deskundigheidsbevordering.

• We gaan interventies kiezen voor jeugdigen die het risico lopen af te glijden naar criminaliteit door de omgeving waarin ze verkeren.
• We selecteren preventieve activiteiten (en voeren ze uit) die de opvoedomgeving van kinderen versterken en het bewustzijn van inwoners over mogelijke signalen van opvoedproblematiek/ kindermishandeling vergroten. Deze komen uit het Lijfstyle onderzoek naar kindermishandeling en positief opvoeden.

Zie ook het thema Veiligheid onder het Programma Leefomgeving en Veiligheid.

Programma Beschermd Wonen/ Maatschappelijke opvang

• We gaan zorgen dat personen met verward gedrag eerder worden gesignaleerd en we daarvan meldingen ontvangen. Ook gaan we zorgen dat professionals deze mensen eerder bereiken (outreachend werken). Dit zijn lokale bouwstenen binnen de gezamenlijke aanpak die de U16 gemeenten samen ontwikkelen.