Met dit document leveren we de vierde en laatste begroting op voor deze raadsperiode. We bouwen in deze begroting voort op eerder vastgestelde ambities. Onze leidraad is daarbij het versterken van de kracht en de kwaliteit van de stad en haar inwoners.

Deze begroting is de inhoudelijke en financiële uitwerking van de lijnen, die zijn uitgezet met de kadernota 2018-2021. Na jaren van bezuinigen kunnen we de bakens verzetten en investeren in de kwaliteit van de stad. In de kadernota zijn de eerste stappen gezet in het neerzetten van een stevig en langjarig perspectief voor de gemeente Nieuwegein. De opgaven zijn divers en groot. Van onderwijshuisvesting en klimaatbeleid tot aan informatiestrategie, verbetering van de buurten en dienstverlening. Daarnaast zitten we als gemeente vol in de transformatiebeweging binnen het sociale domein en zetten we onze eerste schreden op weg naar de invoering van de omgevingswet.

In 2018 zullen we stappen voorwaarts zetten om al deze ambities te realiseren. Het zijn tegelijkertijd meerjarige opgaven, die ook na 2018 aandacht behoeven.

Een krachtige samenleving

We vertrouwen op de kracht van de stad. Het bieden van ruimte aan die samenleving wordt steeds meer een beweging die niet meer zozeer vanuit ideologie of financiële overwegingen gedragen wordt, maar één van de basisuitgangspunten van onze samenleving vormt. Niet voor niets wordt dit uitgangspunt, na de invoering van decentralisaties in het sociaal domein, straks ook voor de fysieke leefomgeving wettelijk verankerd.

Het veranderen van wet- en regelgeving is al een opgave op zich, het handelen volgens deze uitgangspunten betekent nog veel meer. Voor het sociaal domein is hiervoor in 2017 een transformatieagenda vastgesteld. Dit is onze leidraad om te werken aan een krachtiger samenleving waar het gaat om de hulp en ondersteuning van onze (meer kwetsbare) inwoners.
In de transformatieagenda is geen blauwdruk neergezet, maar een ontwikkelagenda, waarin we samen met inwoners, partners en professionals werken aan versterking van de kracht van onze inwoners en ondersteuning waar nodig.

Deze agenda vraagt een andere mindset van ons als gemeente, onze inwoners en onze partners. We gaan uit van wat mensen wél kunnen en bieden maatwerk in hulp en ondersteuning. We streven er naar om inwoners zoveel mogelijk te laten meedoen. Zo kunnen bij sportverenigingen nu ook mensen terecht, die vroeger alleen deelnamen aan een afgezonderde dagbesteding. En we gaan ons nog meer inspannen om mensen met arbeidsbeperkingen een werkplek aan te bieden, die aansluit bij hun talenten en capaciteiten. Steeds meer wordt duidelijk hoeveel effect schulden hebben op de gezondheid van mensen. We investeren in 2018 via het programma Geldwijs in een nieuwe werkwijze om onze inwoners te helpen om een schuldenvrij bestaan op te bouwen.

Een belangrijke doelgroep binnen het sociaal domein zijn onze jongeren en kinderen. We willen kinderen en jongeren helpen om veiliger, evenwichtiger en talentrijker op te groeien. Daarnaast willen we de strijd aangaan met kindermishandeling en huiselijk geweld. En we gaan extra inzet plegen om jongeren, die buiten beeld zijn van onderwijs en WIL, te bereiken en weer op weg te helpen. Als het nodig is dat kinderen apart moeten wonen, zijn er steeds meer mogelijkheden om dat (beschermd) in Nieuwegein zelf te doen en hoeven ze niet meer hun vertrouwde omgeving uit.

Deze belangrijke bewegingen zijn alleen mogelijk als de toegang tot zorg, hulp en ondersteuning goed verloopt. Conform de afspraak met de gemeenteraad wordt in het najaar van 2017 de brede toegang geëvalueerd, zodat we ook op dat onderdeel in 2018 kunnen werken aan verdere verbeteringen.

De afgelopen jaren hebben we nadrukkelijk ingezet op een stad die meedoet, een stad die zelf de teugels in handen neemt. We zien dat onder andere gebeuren bij het Vrijwilligershuis, waar de vrijwilligers zelf sturen op beleid en de ondersteuning van vrijwillige inzet. En bijvoorbeeld bij het Koekhuis. Daar nemen inwoners zelf verantwoordelijkheid over de ontwikkeling van hun eigen talenten en wensen. We hebben de stad ook uitgenodigd om mensen te helpen die dat nodig hebben. Daarvan zien we goede voorbeelden. Kleinschalig, soms van inwoners, soms van ondernemers. We gaan dat verder versterken met meer inzet op social return en een “challenge” voor ondernemers om de kansen van kwetsbare inwoners te vergroten.

Een toekomstbestendige leefomgeving

Ook in de fysieke leefomgeving is een kwaliteitsimpuls gewenst. Via het programma Betere Buurten willen we komen tot het toekomstbestendig maken van de openbare ruimte. In 2018 worden de eerste buurten daadwerkelijk aangepakt. De plannen zijn tot stand gekomen via een intensief traject van bewonersparticipatie. Ook bij de uitwerking van de plannen naar realisatie worden bewoners nadrukkelijk betrokken. We werken hierbij niet alleen aan de fysieke omgeving maar werken ook aan de sociale samenhang, de veiligheid en het imago. De realisatie van de plannen in de buurten Merwestein, de Sluyterslaan en de Rijtuigenbuurt vormen het voorlopig sluitstuk van de pilotfase. Een voorstel voor nieuwe wijken volgt eveneens in 2018.

De invoering van de Omgevingswet is één van de activiteiten die de komende jaren veel van onze aandacht zal opeisen. Samen met de stad invulling geven aan de fysieke leefomgeving is een beweging, die niet van de ene op de andere dag te maken is. Het vereist niet alleen een forse juridische en digitale omslag maar ook (en vooral) een omslag in denken en samenwerken voor alle betrokkenen. Dat vond ook het Rijk: daarom wordt de invoering van de Wet met één of twee jaar uitgesteld. In 2018 starten we, samen met inwoners en andere betrokkenen, met het opstellen van een Omgevingsvisie. Het is belangrijk om aan de voorkant van een dergelijk traject goede afspraken over betrokkenheid te maken, daarom leggen we aan de start een procesvoorstel aan u voor.

De Routekaart Energieneutraal Nieuwegein 2040 is één van de bouwstenen die in de Omgevingsvisie gaat terugkomen. In de Routekaart beschrijven we welke routes we volgen om in 2040 als stad energieneutraal te worden. De vijf routes zijn: Energiebesparing, Duurzame warmte, Duurzame elektriciteit, Energieopslag en Mobiliteit.

Andere belangrijke bouwstenen zijn het Woningbouwprogramma 2030 en de vernieuwing van onderwijshuisvesting en sportaccommodaties. Doel van het woningbouwprogramma is om een kwalitatief goed, duurzaam en betaalbaar woningaanbod voor starters, stijgers, ouderen en kwetsbare inwoners te realiseren. Inmiddels zijn we gestart met de uitvoering. De projecten Doorslagzone, Rijnhuizen en het Jukoterrein zijn hiervan voorbeelden. De plannen voor vernieuwing van Onderwijshuisvesting en Sportaccommodaties hebben eveneens tot doel de stad en wijken toekomstbestendiger te maken. In 2018 gaan we, samen met alle betrokkenen door met de ontwikkeling van die plannen voor de wijken Vreeswijk en Doorslag.

Op het gebied van veiligheid hebben we in de kadernota een intensivering voorgesteld. In het uitvoeringsplan voor 2018 wordt een maatregelenmix voorgesteld, waarin het tegengaan van drugsgebruik en ondermijnende criminaliteit kenmerkende nieuwe elementen zijn. Ook informatieveiligheid wordt een thema dat steeds meer onze aandacht vraagt.

Een sterke stad in een sterke regio

Nieuwegein heeft veel verborgen kwaliteiten, de “parels van Nieuwegein. Dit willen wij meer zichtbaar maken via citymarketing. In het kader van citymarketing gaan we in 2018 de eerste concrete activiteiten zien. Een citymarketeer zal samen met inwoners, organisaties en ondernemers aan de slag gaan met marketing- en promotieactiviteiten, die Nieuwegein stevig op de kaart moeten zetten als een jonge, ondernemende stad met een rijke historie en een bruisend centrum. Een stad die zich blijft vernieuwen en investeert in het tot stand komen van duurzame verbindingen met partners en inwoners.

De regio speelt een steeds prominentere rol binnen onze activiteiten: niet alleen omdat onze inwoners zich vaak dagelijks buiten de gemeentegrenzen bewegen, maar ook omdat samenwerking vanuit complementariteit bijdraagt aan kwaliteit en toekomstbestendigheid. De manier waarop we als Nieuwegein samenwerken in de regio hangt dan ook nauw samen met onze lokale vraagstukken en visie op de toekomst.

Vooral diversiteit in wonen, behoud van mobiliteit en het vergroten van duurzaamheid zijn voor Nieuwegein van groot belang. Nieuwegein zal in 2018 met name bijdragen aan de volgende U10- speerpunten:

• Wonen: Een betere spreiding van sociale woningbouw over alle U10 gemeenten;
• Mobiliteit: Het regionaal Mobiliteitspakket 2016-2019, het vervoersplan, de omgevingsagenda Midden–Nederland, het toekomstbeeld OV;
• Duurzaamheid: Energiebesparing in bestaande woningen (U-thuis), Circulaire economie.

Ook gaan we in 2018 in regioverband verder handen en voeten geven aan de ruimtelijk-economische koers. Hierin gaat het naast bovenstaande thema’s ook over het vergroten van de economische complementariteit en de gezamenlijke profilering rond het thema Healthy Urban Living. Dit hangt onder andere weer samen met de recent vastgestelde Nieuwegeinse economische visie en de Omgevingsvisie.

Dienstverlening en digitalisering

We investeren ook in de kwaliteit en toekomstbestendigheid van onze bedrijfsvoering. We gaven in de kadernota aan de komende jaren aan de slag te gaan met het verstevigen van onze ICT-dienstverlening. Dat doen we door gefaseerd in te zetten op een aantal sporen, te starten met het op orde brengen van de basis. Daaronder verstaan we onder meer het doorlichten van informatieprocessen en het overstappen naar volledig digitaal werken.
Ook voor het verbeteren van de algemene dienstverlening ïs een aantal lijnen uitgezet. Ze richten zich onder andere op het vergroten van de toegankelijkheid van informatie en producten.

Tot slot

We zien de Nieuwegeiners geleidelijk aan trots worden op de stad en op zichzelf. Die trots zegt iets over het welbevinden en het geluk van onze inwoners. Het 50-jarig jubileum van Nieuwegein in 2021 biedt hiervoor een mooi aanknopingspunt. We zullen in 2018 de eerste voorbereidingen treffen om dit moment niet zomaar voorbij te laten gaan. Door de krachten te bundelen werken we toe naar een programma dat bijdraagt aan de verbondenheid met elkaar en nog meer zichtbaar maakt wat Nieuwegein te bieden heeft.